Naast manière noire, lo-shu wash en de ‘omgekeerd-beeld-techniek’ bestaat er zoiets als acid tinting. Het principe van al deze negatieve technieken is dat je van een zwart beeld vertrekt en daarin met witte lijnen of vlakken een beeld creëert. Bij acid tinting gaan we met zure gom witte vlakken creëren, bij manière noire gaan we lijnen schrapen in dat zwarte vlak, bij lo-shu wash brengen we in feite de witte elementen aan voor we het vlak zwart maken en bij de ‘omgekeerd-beeld-techniek’ zetten we een positief beeld om in een negatief beeld (zwart wordt wit en omgekeerd). Ingewikkeld, maar het zal op deze en de andere pagina’s over ‘negatieve technieken’ duidelijker worden. Het fijne is dat je nadien ook deze technieken kan combineren.

Deze tekst gaat over acid tinting, letterlijk vertaald: zuur tinten. Wat we gaan doen is een basis op de steen zetten die zwart en vet is, daar gaan we met zuur in tekenen, zodat we witte niet-vette delen krijgen. De hier uitgelegde methode is één van de vele (en een eenvoudige/korte) om aan acid tinting te doen.

Voorbereiding

Bij deze methode maak je de steen zwart met een mengeling van asphaltpoeder en terpentijn. Dit mengsel (dat we drie dagen laten trekken) heet asphaltumlak (recept zie bij manière noire). We voegen daar – in tegenstelling tot bij manière noire – inkt aan toe (verhouding 1:1) zodat het mengsel zuurgevoelig wordt. Dat kan bijvoorbeeld Swallow, Roll Up of Shopmix zijn. Dit mengsel noem ik acidmix.

Werkwijze:

  • Schuur de steen
    • Een grein met korrel van minstens #220 is perfect
    • Zet eventueel een gomlaag van 3 à 4 cm aan de randen om een witte boord te creëren en laat die drogen
    • Met Arabische gom kan je eventueel ook andere delen afdekken die wit moeten blijven
  • Breng acidmix aan
    • Doe dit gelijkmatig met een propere doek
    • Zorg dat je een volkomen egaal vlak hebt, zonder strepen of vlekken
    • Voeg eventueel een beetje petroleum toe, dat maakt het extra vet
    • Haal het teveel weg door de rol af te rollen op onbedrukt krantenpapier, de eindlaag op de steen mag niet te dik zijn
  • Breng talk aan en was daarna de steen proper

Tekenen

De acidmix is niet zuurbestendig (en niet krasbestendig). Tekenen in deze droge laag kan dus door er met zure gom in te tekenen/schilderen.

  • Het is te raden enkele verschillende gommengsels te maken, waarbij je de zuurtegraad laat variëren.
    • Meestal volstaan drie mengsels, maar hier kan je vrij mee experimenteren.
    • Hoe sterker het zuur, hoe hoger de zuurtegaad, hoe witter de prent op die plek zal worden. 
    • Veel hangt ook af van het mengsel dat je op de steen zette, hoe hoger het aandeel asphaltum, hoe minder gevoelig deze laag zal zijn voor zuur.
    • Hoe langer je de zure gom op de steen laat staan, hoe lichter de prent daar zal worden.
    • Ook hier is trial and error aangewezen! Als je zure gom wegneemt, wees dan voorzichtig, zodat je geen zwakke delen van de prent beschadigd (dep steeds plaatselijk en spoel je spons regelmatig uit).
  • In tegenstelling tot de manière noire techniek, kan je hier meer gevoeligheid in de tekening steken.
    • Je kan een aquareleffect nastreven, waarbij je langzame overgangen creëert.
    • Je kan hier uiteraard ook combineren met de manière noire techniek.

Preparaties

Eerste preparatie:

  • Behandel het volledige oppervlak met zeer licht zure gom.
    • Dep de gom en laat hem een dag staan.
  • Verwijder de volgende dag de gomlaag met spons en water.
  • Zet inkt op de laag acidmix
    • Vergeet niet de steen nat te houden
    • Talk in
    • Voer eventueel correcties uit
  • Behandel het volledige oppervlak met zoete gom
    • Zuur in
    • Dep de gom en laat hem een dag staan

Bij de tweede preparatie gaan we de tekening openzetten en het oorspronkelijke ‘tekenmateriaal’, in dit geval de acidmix, vervangen door drukinkt. In tegenstelling tot bij de ‘gewone’ steendruk, wassen we nu uit met petroleum in plaats van met terpentijn. 

Werkwijze:

  • Zet de gom dun
  • Was de acidmix uit met petroleum
  • Wrijf de tekening dan in met het vette Martelin
  • Eventueel kan je hier opnieuw prepareren, zodat de prent nog stabieler wordt

Drukken

  • Inkt de prent in
    • voor zwarte druk gebruik je de techniek op de volledige steen
    • voor kleur enkel op de prent
    • uitleg bij https://www.steendruk.be/basistechnieken/inkt-op-steen/
  • Drukken maar!
Tsjechisch meesterdrukker Rudolf Broulim in zijn voormalig steendrukatelier (© R. Joossen)

Op de steen staat een grondlaag en een tekening werd aangebracht met carbonpapier. Deze kan als basis dienen om de grondlaag in te zuren en zo lichtere vlakken te creëren. Zo komt de tekening langzaam naar voren vanuit de donkere achtergrond.

acid tinting © rudydegraef

De grondlaag is gezuurd, te tekening komt tevoorschijn

acid tinting ©rudydegraef

De steen ligt drukklaar op de contrapers

acid tinting © rudydegraef

Het eindresultaat: een prent met subtiele nuances

acid tinting © rudydegraef